Tập 2: Cách Tư Duy Lại Giúp Bạn Phát Triển – Tư Duy Phản Biện

Trong thời đại mà kiến thức liên tục thay đổi với tốc độ chóng mặt, việc giữ cho tư duy linh hoạt và sẵn sàng suy nghĩ lại là vô cùng quan trọng. Bài viết này khám phá cách chúng ta có thể cải thiện tư duy phản biện và sẵn sàng thay đổi quan điểm, từ đó phát triển cá nhân và thích nghi với những thay đổi của thế giới. Cùng tìm hiểu các câu chuyện thực tế, nghiên cứu khoa học và bài học quan trọng từ cuốn sách 'Think Again' của Adam Grant

Suy Nghĩ Lại: Làm Thế Nào Tư Duy Phản Biện Giúp Bạn Phát Triển Bản Thân

Sự Tăng Trưởng Nhanh Của Kiến Thức Nhân Loại

Nhờ vào sự phát triển vượt bậc của công nghệ và khả năng tiếp cận thông tin qua internet, kiến thức của nhân loại đang bùng nổ và phát triển với tốc độ nhanh chóng. Chỉ trong vài thập kỷ gần đây, sự gia tăng này đã diễn ra theo cấp số nhân

Tốc Độ Phát Triển Của Kiến Thức Qua Các Năm

  • Năm 1950: Lượng kiến thức trong lĩnh vực y khoa cần 50 năm để tăng gấp đôi.

  • Năm 1980: Thời gian này giảm xuống chỉ còn 7 năm.

  • Năm 2010: Chỉ mất 3,5 năm để kiến thức y khoa tăng gấp đôi.

Sự thay đổi này cho thấy tốc độ phát triển của tri thức ngày càng nhanh. Điều này buộc chúng ta phải suy nghĩ lại về cách tiếp cận với kiến thức và niềm tin của mình. Chúng ta không thể giữ mãi những quan điểm cố định trong một thế giới mà mọi thứ đều thay đổi nhanh chóng.

Khó khăn trong việc "suy nghĩ lại"

Việc suy nghĩ lại không phải là một quá trình dễ dàng. Khi chúng ta đã gắn bó lâu dài với một niềm tin hay quan điểm nào đó, chúng ta thường có xu hướng bảo vệ nó bằng mọi giá. Theo thời gian, những niềm tin này trở nên cố định và khó thay đổi, dẫn đến một cách nhìn cực đoan hoặc bảo thủ.

Ví dụ, khi chúng ta nhận kết quả chẩn đoán từ bác sĩ, thay vì chấp nhận ngay lập tức, chúng ta thường muốn kiểm tra lại bằng cách hỏi thêm ý kiến của một bác sĩ khác. Nhưng đối với những quyết định cá nhân, như lựa chọn đối tác kinh doanh hay quyết định đầu tư, chúng ta thường dựa vào linh cảm và cảm tính thay vì kiểm tra kỹ lưỡng bằng lý trí và thực tế.

Vai trò của tư duy phản biện

Tư duy phản biện chính là công cụ giúp chúng ta tự xem xét lại các quyết định của mình, đặt câu hỏi và kiểm tra xem liệu chúng có dựa trên những bằng chứng xác thực hay không. Điều này rất quan trọng, vì trong cuộc sống, chúng ta phải "chẩn đoán" và đưa ra nhiều quyết định hằng ngày – từ việc chọn dịch vụ, sản phẩm, đến việc chọn bạn đời hay đối tác kinh doanh.

Hãy thử tưởng tượng bạn đang cân nhắc đầu tư vào một quỹ hưu trí, mặc dù một người bạn hiểu biết về đầu tư đã cảnh báo rằng quỹ này tiềm ẩn nhiều rủi ro. Nhà tâm lý học Stephen Greenspan đã rơi vào tình huống tương tự. Ông nhận được lời khuyên từ người bạn cảnh báo về rủi ro, nhưng vẫn quyết định đầu tư dựa trên những thông tin mà ông cho là đáng tin. Cuối cùng, Greenspan đã mất trắng khi quỹ đó hóa ra là mô hình lừa đảo Ponzi của Bernie Madoff.

Ba kiểu tư duy thường gặp

Nhà nghiên cứu Phil Tetlock đã phát hiện ra rằng khi suy nghĩ và thảo luận, chúng ta thường rơi vào ba vai trò tâm lý khác nhau:

  1. Nhà truyền giáo: Đây là khi chúng ta bảo vệ những niềm tin của mình, cố gắng thuyết phục người khác rằng chúng ta đúng. Chúng ta thường sử dụng lập luận để cổ xúy cho lý tưởng của mình và tránh xa những thông tin có thể đe dọa đến niềm tin đó.

  2. Công tố viên: Khi nhận ra những sai lầm hay lỗ hổng trong lập luận của người khác, chúng ta vào vai công tố viên, dùng lý lẽ để chỉ ra sai sót của họ và khẳng định rằng họ đã sai.

  3. Chính trị gia: Khi chúng ta tìm kiếm sự đồng thuận và ủng hộ từ người khác, chúng ta sử dụng các chiến thuật để thuyết phục và vận động hành lang, nhằm giành lấy sự ủng hộ của đa số.

Tuy nhiên, nguy cơ xảy ra khi chúng ta quá chìm đắm trong các vai trò này đến mức quên mất việc suy xét lại chính mình. Điều này có thể dẫn đến sai lầm lớn, vì chúng ta không đủ linh hoạt để thay đổi quan điểm khi đối mặt với bằng chứng mới.

Lời kết

Trong thời đại mà mọi thứ đều thay đổi nhanh chóng, việc suy nghĩ lạitư duy phản biện là một kỹ năng sống còn. Thay vì chỉ bảo vệ những gì chúng ta đã tin tưởng, chúng ta cần linh hoạt và sẵn sàng đặt câu hỏi về những niềm tin ấy. Đó là con đường dẫn đến sự phát triển cá nhân và sự thích nghi tốt hơn trong một thế giới đầy biến động.

Để lại ý kiến của bạn về bài viết này

Tôi rất vui và cũng rất welcome những ý kiến đóng góp của bạn để bài viết được đa chiều hơn.

My phone

+84888111100

My email

daoxuanloc.buh@gmail.com