Cơ Chế Tu Chính & Tính Bất Khả Ngộ: Góc Nhìn Qua Các Tôn Giáo

1. Cơ Chế Tu Chính Là Gì?

Cơ chế tu chính là khả năng tự sửa sai của một hệ thống, tổ chức hoặc cá nhân. Nó giống như cách con người học từ sai lầm để điều chỉnh và làm tốt hơn trong tương lai.

Ví dụ: Khi bạn tập đi xe đạp, bạn ngã vài lần, rút kinh nghiệm, rồi dần giữ thăng bằng tốt hơn.
👉 Cơ chế tu chính giúp một hệ thống nhận ra lỗi sai, sửa đổi và cải thiện theo thời gian.

2. Trái Với Cơ Chế Tu Chính - Bất Khả Ngộ Là Gì?

Ngược lại với cơ chế tu chính là bất khả ngộ—niềm tin rằng một điều gì đó không thể sai lầm.

Ví dụ: Một số tổ chức tôn giáo tin rằng giáo lý của họ luôn đúng, dù thực tế có bằng chứng cho thấy nó có thể cần được điều chỉnh.
👉 Bất khả ngộ khiến một tổ chức không thể thừa nhận lỗi sai, từ đó ngăn cản sự thay đổi và cải tiến.

3. Ví Dụ Về Cơ Chế Tu Chính Trong Tự Nhiên

🔹 Cách Trẻ Em Học Đi

• Ban đầu, trẻ bước sai, té ngã, rồi rút kinh nghiệm để điều chỉnh bước chân.

• Nếu trẻ chỉ dựa vào hướng dẫn bên ngoài mà không tự điều chỉnh, việc tập đi sẽ rất khó khăn.

🔹 Hệ Thống Tự Điều Chỉnh Của Cơ Thể

• Cơ thể chúng ta tự điều chỉnh huyết áp, nhiệt độ, lượng đường… để giữ trạng thái cân bằng.

• Ví dụ:

  • Khi chạy, huyết áp tăng lên để cung cấp đủ oxy.

  • Khi ngủ, huyết áp giảm để cơ thể nghỉ ngơi.

• Nếu những cơ chế này không hoạt động, con người có thể gặp nguy hiểm.

➡️ Tóm lại: Cơ chế tự điều chỉnh giúp sự sống tồn tại và phát triển.

4. Các Giáo Hội Tôn Giáo Có Cơ Chế Tu Chính Yếu - Tính Bất Khả Ngộ Rất Cao

4.1. Giáo Hội Công Giáo

Giáo Hội Công Giáo Có Cơ Chế Tự Sửa Sai Yếu

• Giáo hội Công giáo tin vào tính bất khả ngộ—nghĩa là giáo lý và Kinh Thánh không thể sai lầm.

• Họ có thể thừa nhận rằng một số cá nhân (linh mục, giám mục, giáo hoàng...) đã sai, nhưng không bao giờ thừa nhận rằng giáo lý của họ sai.

📌 Hệ quả: Vì không dám thừa nhận sai lầm lớn, Giáo hội rất khó thay đổi từ bên trong.

Công Đồng Vatican II (1964): Một Sự Thừa Nhận Nửa Vời

• Công đồng này thừa nhận rằng Giáo hội cần cải cách để phù hợp với thời đại.

• Nhưng họ chỉ nói rằng cách giảng dạy có thể cần điều chỉnh, chứ "kho tàng đức tin" (giáo lý gốc) thì không bao giờ sai.
  👉 Nếu có sai sót, nó đến từ cách diễn giải, chứ không phải từ giáo lý ban đầu.
  

Ví Dụ Về Cách Giáo Hội Xin Lỗi Mà Không Nhận Lỗi

📌 Ví dụ: Giáo hoàng Francis xin lỗi về các trường nội trú Công giáo đã ngược đãi người bản địa Canada (2022).

• Nhưng ông chỉ nói đó là lỗi của "một số thành viên trong Giáo hội", chứ không phải lỗi của Giáo hội hoặc giáo lý của họ.

🔎 Điểm chung:

• Giáo hội đổ lỗi cho cá nhân thay vì nhận trách nhiệm về chính sách hoặc hệ thống.

• Giáo lý Công giáo không bao giờ sai.

4.2. Hồi Giáo: Khái Niệm "Ijma" (Đồng Thuận Tập Thể) & Sự Cố Chấp Với Cải Cách

📌 Tư tưởng cốt lõi:

• Trong Hồi giáo, có một khái niệm gọi là "Ijma" (sự đồng thuận của cộng đồng Hồi giáo).

• Một Hadith nổi tiếng ghi lại lời của Tiên tri Muhammad:
  👉 "Ummah của ta sẽ không bao giờ cùng đồng ý trên một điều sai lầm."

📌 Hệ quả:

• Nếu một vấn đề đã từng được các học giả Hồi giáo thời xưa đồng ý, thì rất khó để thay đổi nó trong thời hiện đại, ngay cả khi có bằng chứng khoa học hoặc đạo đức.

📌 Ví dụ:

• Vai trò của phụ nữ: Nhiều quốc gia Hồi giáo vẫn cấm phụ nữ lái xe, hạn chế quyền tự do vì Ijma từ trước đã quy định vai trò phụ nữ phải thấp hơn nam giới.

4.3. Phật Giáo: Hệ Thống Tăng Đoàn & Cản Trở Cải Cách

📌 Vấn đề về Ni Giới (Tỳ Kheo Ni)

• Đức Phật từng cho phép phụ nữ xuất gia, nhưng với giới luật nghiêm khắc hơn nam giới.

• Hiện nay, ở nhiều nước như Thái Lan, Miến Điện... vẫn không công nhận Ni giới chính thức, mặc dù có phong trào kêu gọi thay đổi.

📌 Lý do?

• Các truyền thống bảo thủ cho rằng luật này đã có từ thời Đức Phật, nên không thể sai.

🔎 Điểm chung với Công giáo & Hồi giáo:

• Dù Phật giáo ít bị ràng buộc bởi "tính bất khả ngộ" hơn, nhưng truyền thống lâu đời vẫn khiến một số thay đổi trở nên khó khăn.

4.4. Hindu Giáo: Hệ Thống Đẳng Cấp (Caste System)

📌 Nguồn gốc từ Kinh Vệ Đà & Luật Manu

• Hindu giáo có hệ thống Kinh Vệ Đà (Vedas) và Manu Smriti (Luật Manu), vốn đặt nền móng cho chế độ đẳng cấp.

• Một số kinh sách nói rõ rằng Bà-la-môn (giai cấp tu sĩ) là tầng lớp cao nhất, còn Tiện dân (Dalits) phải phục vụ họ.

📌 Hệ quả:

• Ấn Độ đã cấm phân biệt đẳng cấp trên pháp luật, nhưng tư tưởng này vẫn ăn sâu vào xã hội.

• Một số người theo Hindu giáo bảo thủ cho rằng hệ thống đẳng cấp là do thần linh sắp đặt, nên không thể sai.

5. Kết Luận: Điểm Chung Giữa Các Tôn Giáo

📌 Điểm chung:

1. Giáo lý được xem là tuyệt đối đúng (Kinh Thánh, Kinh Qur’an, Luật Manu, Luật Tỳ Kheo...).

2. Tổ chức thường đổ lỗi cho cá nhân thay vì nhận lỗi của hệ thống.

3. Cải cách thường đến từ áp lực xã hội hơn là từ bên trong.

4. Những thay đổi hiếm khi được công nhận là "sửa sai", mà thường được diễn giải là "hiểu đúng hơn về giáo lý vốn có."

👉 Bài học rút ra?

• Càng bám chặt vào niềm tin "không thể sai", một tổ chức càng dễ mắc kẹt trong sai lầm.

• Những tổ chức biết cách điều chỉnh linh hoạt theo thời đại mới có thể tồn tại lâu dài.

Để lại ý kiến của bạn về bài viết này

Tôi rất vui và cũng rất welcome những ý kiến đóng góp của bạn để bài viết được đa chiều hơn.

My phone

+84888111100

My email

daoxuanloc.buh@gmail.com