Hiểu Về Sự Bám Chấp và Cách Nó Ảnh Hưởng Đến Tư Duy Của Chúng Ta

Trong cuộc sống, ai cũng có những niềm tin, quan điểm hay ý kiến riêng về mọi thứ. Những điều này được hình thành từ trải nghiệm, kiến thức và quan sát của chúng ta. Nhưng liệu bạn đã bao giờ tự hỏi: "Điều mình tin có thực sự đúng không? Nếu mình sai thì sao?" Đó là những câu hỏi quan trọng giúp chúng ta phát triển và học hỏi. Tuy nhiên, không phải ai cũng dễ dàng nhận ra sai lầm của mình, vì họ đang mắc phải "sự bám chấp" – một dạng cứng nhắc trong tư duy.

Dưới đây là những điểm chính trong chương "Các Vấn Đề Bám Chấp" từ sách Dám Nghĩ Lại của Adam Grant. Chúng sẽ giúp bạn hiểu rõ cách mà sự bám chấp ảnh hưởng đến chúng ta và tại sao mở lòng để thay đổi lại quan trọng đến vậy.

1. Sự Bám Chấp Trong Tư Duy Là Gì?

Sự bám chấp là khi chúng ta quá cố chấp vào một quan điểm hay niềm tin nào đó, ngay cả khi có bằng chứng rằng điều đó có thể sai. Khi bám chấp vào ý kiến của mình, chúng ta thường tìm mọi cách bảo vệ nó, không muốn nghe ý kiến trái chiều và thậm chí sẵn sàng tranh cãi để bảo vệ quan điểm. Điều này có thể khiến chúng ta bỏ lỡ nhiều cơ hội học hỏi và phát triển.

Ví dụ: Một bạn học sinh tin rằng mình không giỏi môn toán và cứ giữ niềm tin đó. Do đó, bạn ấy có thể từ chối học thêm hoặc không tin vào khả năng cải thiện của bản thân. Sự bám chấp vào suy nghĩ tiêu cực đó sẽ khiến bạn ấy khó lòng tiến bộ, vì ngay từ đầu, bạn đã đóng cánh cửa cơ hội học tập của mình.

2. Niềm Vui Khi Nhận Ra Mình Sai

Ở đầu chương, Adam Grant kể về nhà tâm lý học nổi tiếng Daniel Kahneman, người đoạt giải Nobel. Kahneman dành cả sự nghiệp để nghiên cứu về trực giác của con người, chứng minh rằng chúng ta thường không chính xác trong các phán đoán. Ông nhận thấy rằng những người sẵn sàng thừa nhận mình sai và thay đổi cách suy nghĩ có xu hướng thành công cao hơn.

Trong một cuộc trò chuyện với một người đồng nghiệp tên Danny, Kahneman nhận ra một quan điểm rất đặc biệt. Danny chia sẻ rằng ông cảm thấy vui mừng mỗi khi phát hiện mình sai, vì điều đó đồng nghĩa với việc ông vừa học được một điều mới. Danny nói:

"Thấy mình sai là cách duy nhất để tôi chắc chắn rằng mình đã thực sự học hỏi."

Câu nói này mang một thông điệp sâu sắc: Sai lầm không phải là thất bại, mà là cơ hội để phát triển. Khi chúng ta nhận ra mình sai và học hỏi từ đó, đó không chỉ là bài học mà còn là niềm vui, vì chúng ta biết rằng mình đã tiến bộ hơn trước. Đây là tư duy của những người thành công – họ không ngại thừa nhận sai lầm và coi đó là cơ hội để trưởng thành.

3. Sự Bám Chấp Ngăn Cản Tư Duy Mở

Khi chúng ta bám vào một ý tưởng hay niềm tin, tư duy của chúng ta sẽ bị giới hạn, khó tiếp nhận các quan điểm khác biệt. Điều này giống như việc bạn đóng cửa lại và không cho phép ai bước vào. Người bám chấp thường có xu hướng phòng thủ hoặc phản bác khi ai đó đưa ra ý kiến khác với mình, khiến họ bỏ lỡ cơ hội mở rộng hiểu biết.

Ví dụ: Nếu bạn tin rằng một món ăn nhất định không ngon chỉ vì bạn chưa từng thử, bạn có thể sẽ không bao giờ muốn thử món đó. Tuy nhiên, nếu bạn mở lòng, thử nếm và biết đâu bạn sẽ khám phá ra rằng mình thích nó. Tư duy mở sẽ giúp bạn khám phá những điều mới mẻ và thú vị trong cuộc sống.

4. Phân Tách Bản Thân Hiện Tại Với Bản Thân Quá Khứ

Đôi khi, chúng ta không dám thay đổi vì nghĩ rằng phải luôn trung thành với những gì mình từng tin tưởng. Tuy nhiên, Adam Grant khuyên rằng chúng ta nên coi mình ở hiện tại như một con người hoàn toàn mới, không bị ràng buộc bởi quá khứ. Điều này giúp chúng ta dễ dàng tiếp nhận ý tưởng mới và cải thiện bản thân mà không cảm thấy mình đang "phản bội" quá khứ.

Ví dụ: Bạn từng nghĩ rằng mình chỉ giỏi môn văn và không giỏi thể thao. Nhưng nếu bạn thử tập thể thao và nhận thấy mình có khả năng, bạn sẽ nhận ra rằng con người luôn có thể thay đổi, không cần phải bị gò bó bởi quan điểm trước đây. Bằng cách này, bạn có thể phát triển và khám phá ra những điểm mạnh mới của mình.

5. Câu Hỏi “Tôi Là Ai?” và Tìm Kiếm Giá Trị Cốt Lõi

Câu hỏi "Tôi là ai?" giúp chúng ta hiểu rõ bản thân hơn. Adam Grant cho rằng để xác định mình là ai, bạn cần dựa vào những giá trị cốt lõi mà bạn cho là quan trọng, như sự trung thực, lòng tốt, công bằng, hoặc sự cởi mở. Khi chúng ta có giá trị cốt lõi rõ ràng, chúng ta sẽ biết mình nên làm gì, từ đó xây dựng một hình ảnh nhất quán về bản thân.

Ví dụ: Nếu bạn coi trọng lòng tốt, bạn sẽ luôn đối xử tử tế với mọi người, ngay cả khi gặp phải những tình huống khó khăn. Giá trị này giúp bạn biết mình là ai và không bị lay chuyển trước những ảnh hưởng tiêu cực từ bên ngoài. Điều này cũng giống như bạn tạo cho mình một kim chỉ nam giúp định hướng hành động và quyết định của bản thân.

6. Bài Học Từ Sai Lầm và Tư Duy Mở

Cuối cùng, Adam Grant khuyến khích chúng ta nên coi sai lầm là cơ hội để học hỏi, chứ không phải là điều đáng sợ. Khi chúng ta nhận ra mình sai và điều chỉnh lại, đó là dấu hiệu cho thấy chúng ta đang phát triển. Thay vì sợ hãi sai lầm, hãy coi đó là một phần quan trọng của quá trình học hỏi và trưởng thành.

Ví dụ: Nếu bạn thi trượt một bài kiểm tra, đừng coi đó là thất bại. Thay vào đó, hãy coi đó là cơ hội để xem lại những gì mình chưa nắm vững và cố gắng cải thiện. Khi chúng ta có tư duy cởi mở, chúng ta sẽ học được nhiều điều hơn từ chính những lần vấp ngã.

Kết Luận:

Chương "Các Vấn Đề Bám Chấp" muốn truyền tải rằng để phát triển và thành công, chúng ta cần có tư duy mở và sẵn sàng chấp nhận rằng mình có thể sai. Sự bám chấp vào một quan điểm cố định chỉ làm giới hạn khả năng học hỏi của chúng ta. Khi chúng ta biết tách biệt bản thân hiện tại với bản thân quá khứ và luôn tìm kiếm giá trị cốt lõi, chúng ta sẽ có động lực để không ngừng cải thiện bản thân.

Hãy nhớ rằng, sai lầm không phải là điều xấu, mà là cơ hội để học hỏi và trở nên tốt hơn. Câu chuyện của Daniel Kahneman và Danny là minh chứng sống động cho việc nhận ra mình sai là một niềm vui, một cơ hội để học hỏi và phát triển. Khi chúng ta thừa nhận sai lầm của mình, chúng ta đang mở ra cánh cửa cho những điều mới mẻ và thú vị hơn, giúp chúng ta ngày càng hoàn thiện bản thân.

Để lại ý kiến của bạn về bài viết này

Tôi rất vui và cũng rất welcome những ý kiến đóng góp của bạn để bài viết được đa chiều hơn.

My phone

+84888111100

My email

daoxuanloc.buh@gmail.com